Zwerven in Friesland (34)
Van Hüns naar Leons en weer naar Húns
Deel 2 van een bijzonder drieluik.
Stapvoets rij ik Leons binnen, het kleinste dorp van Friesland met wel 24 inwoners. Het geluid van een auto, hoe zacht ook, zal de bewoners toch meteen in de benen doen springen. Er worden geen gordijntjes opzij geschoven en wat ik in de verte zag ligt nu voor mij. De weg loopt letterlijk dood aan de voet van de kerk.
De toren oogt niet zo oud maar daar achter verstopt zich de 13de eeuwse Sint Catharinakerk en hiermee valt mijn voornemen om deze 5de december alleen Sint Nicolaaskerken te bezoeken aan gruzelementen.
Van afstand lijkt ze wat door de heupen gezakt hetgeen een warme emotie oproept dat grenst aan liefde op het eerste gezicht en mededogen om al die eeuwen door staande te blijven. De kleuring van de atmosfeer rond de kerk versterkt dit gevoel. De deur is gesloten en ik loop rond de kerk en constateer eenzelfde soort verschijnsel als in Húns. De zuidmuur is herbouwd en de noordelijke muur heeft haar romano-gotische stijl behouden.
Wat een heerlijke omgeving. Ik passeer de statige 19de eeuwse pastorie om dit mooie tafereel vanuit het omliggende weiland te aanschouwen. Zou er nog een zielzorger wonen? Alles ademt hier rust en vrede.
Ik heb nog tijd over en kan het niet laten om weer terug naar de kerk te gaan om nog wat details vast te leggen zoals de iele kale struik tegen de kerkmuur waar zich nog een laatste bloem aan vastklampt. Ik hoor achter mij een scharnier knarsen en even later word ik vriendelijk toegesproken door een enthousiaste koster die me al een tijd zag rondscharrelen (toch vanachter het gordijn?) Hij wil met alle plezier de deur voor mij openen.
Het is alsof ik een gastvrije huiskamer word binnen geleid. Je schuift zo aan tafel. Het zonlicht spreidt een zacht licht uit over het interieur en de rondbogige nissen. De kachel brandt niet maar de warme sfeer is alom aanwezig. Kloostermoppen liggen uitgestald en de haan van Petrus kraait ergens achter in een geblindeerde venster-nis.
Berouw komt na de zonde, maar niet in deze kerk en ik luister naar de verhalen van koster Klaas (waarachtig….toch nog een Klaas, weliswaar zonder Sinter, maar toeval bestaat niet). Het is alsof we elkaar al een eeuwigheid kennen, geen enkele schroom of verlegenheid.
Rond 1960 was de kerk in vervallen staat en zou afgebroken worden. Een oud-inwoonster die er eens begraven wilde worden, kreeg hier lucht van en gaf te kennen te willen bijdragen aan een reddingsplan. Dit voorstel landde in welwillende harten. In 1972 vond een grote restauratie plaats. Afbraak zou zeker in deze tijd tot grote spijt hebben geleid, vandaar mijn link naar de haan in de nis, maar dat bedacht ik eigenlijk later. De oud-inwoonster heeft er inmiddels haar laatste rustplaats gevonden en krijgt van mij in stilte de status van ‘beschermheilige’.
In de kerk vinden met enige regelmaat nog vieringen plaats en zij biedt ruimte aan concerten, lezingen etc. Een regionale predikant hopt in de regio van kerk naar kerk en leidt de diensten voor kleine gezelschappen. De tafels staan er voor de koffie na de dienst. Met een schuin oog kijk ik nog even onder de tafel naar een verborgen krat of fles.
De naam Húns valt en de onzichtbare Kracht doet zich weer gelden en mengt zich in ons gesprek. Klaas blijkt ook de koster van de Sint Nikolaaskerk in Húns te zijn en mijn oogkassen zijn te klein om de verbazing te verhullen.
We keken beide op het horloge. We zijn ook nog eens opa en vieren elk om 16.00 uur het Sinterklaasfeest. Hij naar Sneek, ik in Zwartsluis. Gegevens werden uitgewisseld en we kijken samen uit naar een vervolg….in Húns.
Leons ligt tussen de dorpen Baard, Jorwert, Hilaard en Húns. De kern van het dorp ligt aan de Leonserfeart, die het met de Bolswardertrekvaart verbindt. In 2018 telde het dorp 25 inwoners. Het is daarmee het kleinste dorp in de gemeente Leeuwarden, en ook een van de kleinste dorpen van Nederland.
Zicht op Leons
Catharinakerk
De kerk van Leons werd in 1961 op het nippertje van de ondergang gered. Men was van plan om het gebouw af te breken, omdat het te bouwvallig was om nog te gebruiken. Door particulier initiatief werd de kerk toch behouden en in 1972 gerestaureerd. Het orgel was toen al lang verdwenen: dat was voor de geplande afbraak naar Húns gebracht. De oudste sporen vinden we aan de noord- en oostzijde van de kerk. Hier ontwaren we laatromaanse elementen, zoals de kleine rondbogige vensters met hoekige dagkanten. In de sluitmuur van het koor zit een met rode baksteen dichtgezet laatromaans venster, waarvan de diepe dagkant van een kraalprofiel is voorzien. Ook dichtgemetseld zijn twee ingangen in de noordmuur: een rondbogige, en iets meer naar de toren een ingang met een segmentboog in een geprofileerde korfbogige nis.
Gedurende het winterseizoen vinden maandelijks concerten plaats in de Catharinakerk.
Toegangsprijs concert €10,00 incl. koffie of thee en iets erbij.
Ringleiding aanwezig en voldoende parkeergelegenheid.
Toegangsprijs concert €10,00 incl. koffie of thee en iets erbij.
Ringleiding aanwezig en voldoende parkeergelegenheid.
| concerten_2019-2020.jpeg |